KURAN'I Yeniden Okumak

KURAN’DA; SALAT, NAMAZ, DUA ETMEK………





Kuran, Arapça’dır. Namaz kelimesi Farsça’dır. Kuran Türkçe’den önce Farsça’ya çevrilmiştir. Kuran’da Farsça’ya namaz olarak çevrilen kelime ‘’salat‘’tır. Salat’ın Farsça karşılığı namaz Türkçe karşılığı ise; dua etmek, ibadet etmek anlamına gelmektedir.Yani Kuran’ın orijinalinde olan ‘’ salat ‘’ kelimesi aynen Türkçe’ye çevrildiğinde Türk insanı namaz kelimesini duymamış olacaktır. Salat kelimesini dua etmek, ibadet etmek olarak anlayacak ve gereğini yapacaktır.





Bu açıdan Kuran mealine(çevirisine) baktığımızda; Salat kelimesine Türkçe’ye çevrilirken namaz / dua, namaz kılarken / dua ederken tarzında Farsça ve Türkçe anlamlar verilmektedir. Halbuki Türkçe çeviride Farsça anlamın ne gereği var.Bu zorlama bir çabadır.Arapça bir kelimeyi Türkçe’ye çevirirken onun önce Farsça ,İngilizce, Fransızca yada Urdu’ca anlamını yazmak gibi bir çeviri anlayışı yoktur.





Kuran incelendiğinde; ‘’Salat / Namaz / Dua’’ olarak başta ilk sure olan Alak Suresinin 10. ayetinde geçiyor. Bu kısmı Prof. Öztürk; ‘’namaz kılarken / dua ederken” diye çevirmektedir. Bu surenin dışında; Müzemmil Suresi’nin 20. 43. ayetinde, Asr Suresi’nin 1. ayetinde ve bu şekilde yaklaşık 20-25 surede bu kavramlar geçmektedir.





Demek ki, salat kelimesini Türkçe’ye çevirirken sadece bir anlamını yada sadece Farsça anlamı olan namazı karşılık olarak verip onu da camide kılınan beş vakit namaz ile özdeş kabul etmek doğru olamaz.





Kuran’ın ilk suresi olan Alak Suresi’nin 10. ayetinde salatın karşılığı olarak namaz/dua kavramı geçiyor. Ama bütün detay bundan ibaret. Burada anlaşılması gereken ‘’5 vakit namaz’’ ise namazın nasıl, nerede ve kaç defa kılınacağına ilişkin ilk surede bilgi yok. Ama anlaşılması gereken ‘’dua etmek’’ ise durum anlaşılır.





Sünni İslam; 5 vakit namazı İslam’ın şartı olarak anlıyor. Ama Kuran incelendiğinde 5 vakit namaz yok. Kuran’da Asr Suresi’nin 1. ayetinde vakit ile ilgili olarak ise şöyle yazıyor:’’gündüzün iki ucuna/sabah namazına/ikindi vaktine…’’





Bu anlatımdan iki vakit namaz anlaşılıyor. Daha fazlası yoktur. Namazın/duanın üç vakit olması ile ilgili olarak ise Bakara Suresi’nin 238. ayetini okumak gerekiyor. Bakara Suresi’nin 238. ayetinde; ‘’Namazları/duaları ve orta namazı/orta duayı koruyun…’’deniliyor.





Görüldüğü gibi bu ayette de üç vakit namaz/dua söz konusudur. Yine İslam’ın şartı olarak kabul edilen ve kabul edilmeyenlerin bazı kesimlerce İslam olamayacağı savunulan beş vakit namaz/ibadet/dua Kuran’da yoktur.

Üç vakit ile ilgili olarak diğer bir bilgi de Kuran’ın Nur Suresi’nin 58. ayetinde var. Orada deniyor ki; ‘’Ey iman edenler! Ellerinizin altında bulunanlarla, ergenlik yaşına gelmemiş olanlarınız sizden üç vakitte izin istesin: Sabah namazından/duasından önce, öğlen vaktinde elbiselerinizi çıkardığınızda, gün battıktan sonra yerine getirilen namazdan/duadan sonra. Kaygılanacağınız üç vakittir bunlar. Bunlar dışında size de onlara da bir günah yoktur.

KURAN’DA, İBADETİN SAYISI, ŞEKLİ, BİÇİMİ AÇIKCA İFADE EDİLMİŞ MİDİR
?





Kuran okunduğunda orada beş vakit namaz olmadığı gibi, camide yoktur. Camide kılınması gereken beş vakit namaz da yoktur. Kuran’da mescit kavramı var. Araf Suresi’nin 29. 31. ayetinde, Cin Suresi’nin 18. ayetinde, Bakara Suresi’nin 114. ayetinde mescit kavramı ibadet yapılan yer olarak geçiyor. .Mescit ibadet yapılan mütevazı mekandır. Sade, yalın dua edilecek mekandır. Mescit camiden çok tarihimizde cemevi dediğimiz mekanlara daha çok benzemektedir. Mescidin tek karşılığının bugünkü minberli, minareli camiler olduğunu iddia edersek kendimizi ve çevremizi yanıltırız.





Kuran’da; Hac ve Umre yapmaktan, olmazsa esir ve köle azat etmekten, kurban kesmekten başka, oruç tutmaktan söz ediliyor ve Bakara Suresi’nin 196. ayetinin devamında; bunları yapamayanları (Hac ve Umre) kastederek; ‘’Bunu bulamayan oruç tutsun: Bu üç gün hacda, yedi günü döndüğünüzde, tam on gündür.’’ Deniyor.









Kuran-ı Kerim’e ibadetler nasıl ve nerede yapılır? Diye bakıldığında çok detay olmadığı görülecektir. Örneğin; namazdan/duadan bahsedilirken de nasıl yapılacağını nerede yapılacağını ne kadar sıklıkla günde kaç defa yapılacağı gibi detaylar yoktur.









Kuran-ı Kerim’de kadınlar ile ilgili, miras ile ilgili oldukça detaylı bilgi var. Hangi kadınlarla evlenileceği, çok evlilik, tek evlilik, kadınlara iddet müddeti gibi konular detayları ile birlikte var. Bu konuda yüzlerce ayet var. Ama ibadetin nasıl, nerede, ne kadar sıklıkla yapılacağına ait açık bilgi yok. Bu durum, anlaşılıyor ki insanların vicdanına bırakılmış. İnsanın kendisi ile Allah arasındaki özel alana bırakılmış. Abdest ile ilgili bilgiyi bile sadece Maide Suresi’nin 6. ayetinde kısaca ve çok genel olarak yazıldığı görülüyor. Zekat ve Hac meselesi de az ve öz olarak bahsedilmiş.





Kuran’da peygamberin hane halkı olan Ehlibeyt’ten de iki surede Şura Suresi ve Ahzap Suresi’nden bahsediyor.

‘’ADEM’E SECDE EDİN’’ANLAYIŞI İLE




‘’BENİM KABEM İNSANDIR’’ALGILAMASI




AYNI ANLAMA GELMİYOR MU?




Aleviler, Hacı Bektaş Veli’nin; ‘’Benim Kıblem İnsandır’’ tanımını kullandıkları için bazı Sünni İslami kesimler tarafından yadırganırlar. Ama Araf suresinin 2. ayetini okuduklarında; ‘’Yemin olsun ki, sizi yarattık, sonra sizi biçimlendirdik, sonra da meleklere ‘Adem’e secde edin ‘ dedik. Onlar da secde ettiler. Ama İblis etmedi; secde edenlerden olmadı O.’’ ifadesini göreceklerdir.





Kuran, Hz. İsa ile ilgili olarak ise; Ali İmran Suresi’nin 59. ayetinde; ‘’Allah katında İsa’ın durumu, Adem’in durumu gibidir. ‘’Yani Hz. İsa Allah’ın peygamberidir diyor. Kuran, Hz. İbrahim ile ilgili olarak da İslamiyet’in İbrahim peygamberin dini olduğunu Hanif dini olduğunu Ali İmran Suresi’nin 67. ayetinde şöyle vurguluyor: ‘’İbrahim ne bir Yahudi idi ne de bir Hristiyan.O, sadece Hanif bir müslümandı./Allah’a teslim olandı.’’ Hz. Muhammed’in ise peygamberler zincirindeki yerini şöyle tanımlıyor: ‘’Muhammed bir resulden başkası değildir. Ondan öncede resuller gelip geçmiştir.’’ Diye yazıyor.









Kuran’ı Kerim, Ali İmran Suresi’nin 161. ayetinde ise adeta günümüze mesaj verircesine şöyle seslenmektedir. ‘’Bir peygamberin emanete hıyanet etmesi/kamu malından aşırması olacak şey değildir. Her kim hıyanet eder, kamu malından bir şey aşırırsa, aşırdığını kıyamet günü yüklenip getirir.’’









Bu altın öğüt ise adeta Kuran’ı Kerim’i kendilerine ‘’rehber’’ olarak siyasal iktidarı ele geçirip kamu malını kendi şahsi ve cemaat çıkarları için kullanacakları için yapılmıştır.





Kuran’ı Kerim incelendiğinde temel mesajın insanları kötülüklerden koruyup iyiliğe sevketmektir. İnsanın insana ve insanlığa zarar vermemesidir. İyi insan yetiştirmektir. Bunun yolunun ise insanın kalbinden, gönlünden geçtiğidir. İslam’ı sadece beş vakit namaz ile otuz gün oruç ile sınırlamanın yeterli olmadığıdır. Bu konuda çok ısrarcı olmanın Kuran’ı Kerim’i de zorlayacağıdır. Bu durumu İslam’ın tamamı değil sadece bir yorumu sayılmalıdır.

ALEVİLERİN, BEŞ VAKİT NAMAZ KILMADIĞINI BAHANE EDİP HIRPALAMAK KURAN-I KERİMİN İBADETE İLİŞKİN AYETLERİNE AYKIRI GÖZÜKÜYOR




Tarihleri boyunca Alevi uluları bu anlayışları savunmuşlar ama egemenlerce hep aşağılanmış, küçümsenmiş her tür haksızlığa uğrayarak yok sayılmıştır. Ne denli doğruluktan, haktan, eşitlikten yana olsalar da İslam’ı beş vakit namaz ve otuz gün oruçtan ibaret sayanlar tarafından dışlanmışlardır. Halbuki Kuran’ı Kerim nesnel bir kafa ile incelendiğinde bu konuda fazla ısrarcı olmanın mümkün olmadığı görülecektir.





İslam’daki farklı yorumların tarihi İslam kadar eskidir. Farklı yorumların birbirini yok sayma temelinde varolması bir aldatmacadır. Doğru olan bu farklı yorumların birbirini saygı sevgi temelinde kabul etmeleridir. Dini farklı yorumlamalar diğer tek tanrılı dinlerde olduğu gibi İslam’da da bizim irademizin dışında vardır.









İnanç kişinin kendisi ile inandığı olgu arasındaki bir durumdur. Bu ilişkinin aracıya gereksinmesi yoktur. Kendi tarihimize baktığımızda atalarımız farklı tarihi dönemlerde farklı dinlere inanmışlarıdır. Çok tanrılı dinler döneminde; Şaman, Mani, Zerdüşt, Hindu inanca mensup Türkleri görmek olasıdır. Aynı şekilde tek tanrılı dinler döneminde de Museviliğe, Hristiyanlığa ve İslamiyete inanan Türk toplumlarından bahsetmek olasıdır. Aynı şekilde İslamiyet’e baktığımızda farklı İslami yorumlara inanan Türk toplumları olmuştur. Örneğin; Şiiliğe, Sünniliğe, Aleviliğe inanan Türk toplumlarından söz etmek mümkündür. Tarihte bir milletin farklı dinsel tercihleri, farklı mezhepsel tercihleri , farklı felsefi kanaatleri, farklı ideolojileri/siyasi tercihleri olmuştur. Bu günümüzde ve gelecekte de olabilir. Bir ulus farklı dinsel tercihlere, farklı mezhepsel tercihlere, farklı felsefi kanaatlere, farklı iktisadi yada siyasi tercihlere sahip diye birbirine düşman olması gerekmez. Bunlar uluslar için geçici olgulardır.





Bu durum; Fransız içinde, İngiliz içinde, Rus içinde, Çin, Japon, Arap v.s. içinde geçerlidir.









Bu nedenle; Türklerin İslamın Sünni yorumuna inananlara öz evlat, Şii yada Alevi yorumuna inananlara üvey evlat muamelesi yapmak İslam’a da insanlığa da uygun değildir. Bu anlayışlara uzak olmak insanlığa da insanlığı iyi yola sevketmek isteyen dini anlayışlara da daha yakın olmaktır.









Bu olgulardan sonra ülkemizde günümüzde İslamiyetin Sünni yorumuna inanan bazı kişi ve grupların Kuran’dan hareket ettiklerini sanarak, Kuran’ı referans aldıklarını sanarak, Alevilerin ibadetini, Alevilerin ibadet yerini küçümsemek, dışlamak, alay etmek, onu yok saymak Kuran’ a ve İslam’a uygun davranış sayılamaz.





Aleviler ibadetlerini camide beş vakit namaz kılarak yapmıyor diyerek onları küçümsemek ayarı düşük bir dinsel anlayış sanmak Kuran’a uygun bir bakış sayılamaz.





İslamiyete inanmanın bir gereği olarak ibadetin şekli, yeri ve sayısı ile ilgili çok ısrarcı olmanın Kuran’ uygun bir davranış biçimi olduğunu savunmak oldukça zor sayılır. Savunulsa da Kuran ile uygunluğu hayli tartışılır.





Bu nedenle Aleviler Kuran’dan hareketle ibadet olarak Cemevinde Cem yapıyorlarsa burada Allah, Muhammed ve Ali ile Ehlibeytine ve bu değerlere inananlara inançlarını ifade ediyorlarsa onların ibadetine ve ibadet evleri olan Cemevleri’ne laf söylemek, küçümsemek ve benzeri davranış biçimlerinin Kuran’a uygun davranış olduğunu savunmak oldukça zor sayılır. Alevinin yaptığı ibadeti ve ibadet yerini kabul etmeyen, küçümseyen, alay eden, aşağılayan Aleviliği değil Kuran’ı ve İslam’ı bilmemek ve onlara karşı saygısızlık yapmış olur. Bilmem buna gerek var mı

--------

CEMAL ŞENER