Anasayfa
Alevilikte sünnet ve kirvelik
Aleviliğin köklü geleneklerinden biri olan ve bugün bile canlığıyla yaşayan bir kurum vardır. Bu tarikatta büyük bir önemi olan, kirvelik kurumudur. Çünkü bir rivayete göre Hz. Muhammed dahi torunları Hz. Hasan’la Hz. Hüseyin'i sünnet etmiş ve bizzat kendisi de kirvesi olarak bu işe önem vermiştir.
Kirve olan iki aile, birbirine akrabalıktan da daha yakın bir bağla bağlanmış olurlar. Bu iki aile arasında, musahiplikte de olduğu gibi, kız alıp verilmesi bir dinsel tabudur. Çünkü, kirvelerin arasına 12 İmam kanı akmış ve ona ikrar verilmiştir.
Ehlibeyt inancı ve kutsallığı Alevilikte, çok yüksektir ve onun için, kirvelik çok yüce bir görevdir. Hz. Muhammed'in dostluğunun kurulduğu inancı olduğundan kutsaldır. Kirveler birbirlerine her zaman sever, sayar ve saygı gösterirler. Sadık ve bağlı kalırlar.
Kirvelik, Alevi kültür ve geleneklerinden oluşan temel üzerinde güçlü bir ahlak sistemi geliştirmiş ve bunu içinde uygulanmıştır. Kişiye kendi özbenliğinden kötülüklerden arınmayı, diğer insanlara sevmeyi saymayı ve toplum içinde sevgiyi ve barışa yönelmeyi etkin bir biçimde öğretmiştir.
Kirve, sünnet törenin en önemli kişilerden biridir. Kirveye daima saygı ve hürmet gösterilir.
Önceki tarihlerde, büyük anlaşmamazlıkları, kan davalarını ve aşiret arası ilişkileri düzene kavuşturmak için, kirvelik tutulurdu. Verilen değerden ötürü, kanlar bağışlanır, küskünler giderilir, anlaşmamazlıklar tatlıya bağlanmış olurdu. Bu bakımda önemi çok büyüktür. Bu, günümüzde ne kadar şartlar ve ortam değişmiş ise de sayılan eski kirvelik nedenleri, bugün için de aynı şekilde geçerlidir.
.....KİRVE.....
Kirve, çocuk sünnet edilirken onun masraflarını üzerine alan ve sünnetçi önünde tutan kimsedir. Kirve, çocuk üzerine babasından ve annesinden sonra, en büyük hak sahibi olan kimse sayılır. Bir kimse, güvendiği bir kişiye kirvelik teklif ederse, teklifi mutlaka kabul edilir. Ve bu kişiler, birbirilerini “kirve” diye çağırırlar.
Teklifi kabul eden kişi, kirvesinin çocuğuna önce bir elbise götürür. Bir süre sonra çocuğun ailesi, oğlunu sünnet ettireceğini bildirirse, yapılacak bütün masraf kirveye düşer. Sünnet sırasında, kirve bir sandalyede oturarak, çocuğu önüne alır. Kollarını sıkıca tutar. Bu arada sünnetçi çocuğu sünnet eder. Sünnetçinin önünde çocuğu tutarken, kirvenin üzerine damlayan kan, kirve ile çocuk arasında, hısımlığa benzer, manevi bir bağ meydanına getirir. Bu sebeple, kirve oğlu veya kızı ile, sünnet olan çocuğun ve kardeşleri arasında evlenme olayı olmaz.
Kirveliğin, İbrahim Peygamber'in oğlu İsmail'i sünnet etmesiyle başladığı söylenir. Kirve olan aileler arasında yedi kuşak sonra ancak evlilik bağları kurulabilinir.
...KİRVELİK KİMDEN KALMA.....?
Gelenekler ve inanç kirvelik konusunda şu bilgileri veriyor: Kirvelikte, peygamber dostluğu vardır. Übadiyeoğlu Said, oğlunun sünnet düğünü hazırlığını yapıyor. “Ben Peygamber'e dost olacağım” diyor. O dönem, geleneğine göre, Peygamber'e elma gönderiyor. Yani onu kirveliğe davet ediyor. Sünnette, Peygamber sünnet edilecek çocuğun arkasında durarak gözlerini kapatıyor. “Herkes bundan dost oldu” diyor. “Herkesin dostluk kurduğu kişi Peygamberdir.” Kirvelik böylece bir dostluk simgesidir. Buna Hz. Muhammed dostluğu denilmektedir.
...KİRVELİK 3 ANA GRUPTA TOPLANIR.....
******Kötülüğü önlemek için kurulan kirvelik:bir ailenin diğer bir aileye bilerek veya bilmeyerek bir zararı dokunursa, bu zarar can kayıbına yol açacak kadar ileri dereceye varsa da zarar veren ailenin büyüğü zarar gören aileye giderek, onlara "oniki" kuruş verip, kirvelik teklif ederdi ve eskileri unutarak dostluk bağı iki aile tarafında kurulmuş olunurdu. Bunu hiç bir aile red etmez. Bu şekilde geçimsizlik, aileler arasındaki düşmanlık ve can kayıbı önlenmiş olur.
*****İhtiyaçtan doğan kirvelik:iki ailenin kendi arasında yaptığı yardımlaşma ve hatırdan dolayı yapılır. Bu yardımlaşma, ticari ve menfaat için değil de bir ailenin diğer aileye karşı yaptığı iyilik ve dostluk örneğinin unutulmaması ve böylece devamını sağlamak için yapılandır.
****Sevgiye dayanan kirvelik:esas kirveliğin temelini taşıyan kirveliktir. Kirvelik, kişiler arasında değil, aileler arasında kurulur.
Kuranıkerim'de, sünnet ve kirvelik detaylı bir şekilde açıklanmamıştır. Yalnız Buhari’de, Hz. Peygamber'den şöyle bir Hadis rivayet edilmiştir:
"Resulullah şöyle buyurmuştur: İbrahim Peygamber seksen yaşında olduğu halde, Şam yakınında bulunan Kaddum köyünde sünnet oldu. Hz. İbrahim sünnet olunca, zürriyet için de bu bir gelenek olmuştur. Bütün Israel-oğuları arasında âdet olan, Tevrat'ın hükmü de böyleydi. İsa Peygamber zamanına kadar bu gelenek devam edip gelmiştir. Sonradan Hıristiyanlardan bir grup, Tevrat'ın hükümünü bozup, bu eski geleneği bırakmışlar. (Buhari C. 9 ch. III)
Sünnet Mısırlılar, Araplar, Israililer, Edemiler, Cavalılar gibi eski kavimlerde icra edilen bir gelenektir. (ISRA 5 ch. 543)
.....Sünnet Töreni....
Çocuğunu sünnet ettirecek anne ve baba, kirveliğe seçtikleri kişinin evine, bizzat çocuğunu alarak giderler ve kirveyi ziyaret ederler. Ona kirveliği teklif ederler. Kirveliğe davet edilen kişi, örf ve âdetlerin gereklerine uyarak, daveti kabul etmek zorundadır. Daveti kabul etmiyen kişi çok kınanır.
Sünnet töreninden, bir hafta evvel, anne-baba ve sünnet olacak olan çocuk, kirvenin evine gidip haber verir, günü tayin ederler. Gerekirse beraber davetiye çıkarıp dağıtırlar. Sünnet günü, davetliler toplanır, sazlar çalınır, oyunlar oynalınır, yenilir, içilir ve sabaha kadar eğlenilir. İkinci günün sabahı, müsait bir yerde, bir evde, bütün davetliler toplanır ve sünnet edilecek çocuk kirvenin kucağına verilir. O sırada sünnetçi üç kez:
Adem aleyhisselam dünyaya geldi. Oldu zürriyet, Hak’ka kul, peygambere ümmet. Halil İbrahim'den kaldı bu âdet, herkese oldu farz ile sünnet. Her kim Muhammed'i severse, Muhammed'e versin salavat!
Oradakiler topluca, yüksek sesle verir salavat:
"Allahume salli ala seyidinen Muhammed ve ala Ali seyidinen Muhammed"
Bundan sonra sünnetçi, kirvenin kucağında olan çocuğu sünnet eder ve çocuk hazırlanan yatağına götürülür. Kirve olan kişi, çocuğa verilmek üzere getirdiği hediyeleri verir. Kirve ayrıldığı vakit, çocuğun babası kirvenin getirdiği hediyelerin iki katını vererek evine uğurlar. Diğer davetliler de sünnet düğününe gelirken, durumlarına göre, sünnet evine yardım mahiyetinde, köylerde bulgur, yağ, un, şeker, koyun, keçi ve koç gibi hediyeler getirirler. Bu davetliler gidecekleri vakit, kendilerine, herkesin getirdiği hediyelere göre, gömlek, iç çamaşır, çorap, havlu ve mendil gibi hediyeler verilerek uğurlanırlar. Ayrıca sünnetten evvel hazırlanmış olan, sünnet yapıldıktan hemen sonra, ortaya “Muhammed'in kalburu” diye tabir edilen bir tepsi konur ve üstüne havlu gibi bir bez atılır. Sünnet biter bitmez, önce kirvesi ve çocuğun yakınları başta olmak üzere, tepsiye, herkes gönlünden koptuğu kadar miktar para atar. Toplanan bu para, orada bulunan dedelere, sünnetçiye ve sünnet düğününde hizmet edenlere dağıtılır. Ayrıca sünnetçiye ev sahibi de ücretini vererek razı eder.
Tabiiki bunlar köylerde uygulanan kurallardı. Bugün için başka yöntemler uygulanır. Başta sünnet düğünleri salonlarda yapılır ve orada hediye olarak takı takılır. Sünnet ise, hastanede yapılır. Çoğunlukla, zamandan ve hastanede sünnet için yapılacak müdahaleden dolayı, sünnet, düğünden en az bir hafta evvel yapılır. Artık köylerdeki gibi, düğün ortasında sünnet edilmiyor.
....Sünnet Duası....
Allahu Ekber, Allahu Ekber, Allahu Ekber
Bismi Şah Allah Allah
Erin erliğine, Hakın birliğine, Küfarın kötülüğüne, inancımızın yüceliğine, soyumuzun başarısına, aşk ile diyelim “Allah Allah Allah”!
Eli kan, Kılıç kan, sinesi üryan, ciğeri püryan, Kerbela şehidi İmam Hüseyin demine, devranına, aşk ile sevk ile diyelim “Allah Allah Allah”!
Öncesi gaza, sonrası gaza, inayeti hüda, kuvveti enbiya, himmeti evliya, resulu kibriya, Muhammed’el Mustafa, Aliyel Murteza demine diyelim “Allah Allah Allah”!
]Cümle Gaziler, Üçler, Beşler, Yediler, Oniki İmamlar, Ondört Mahsum Paklar, Onyedi Kemerbestler, Kırklar aşkına gülbankı Muhammed, Nuri Nebi, Keremi Ali Pirimiz Hünkâr Hacı Bektaş Veli. Erenler, Evliyalar, Veliler, Nebiler yüzü suyu hürmetine, gerçekler demine hü! Mümine ya Ali.
"Allah Allah Allah"
Sünnet olan bu yavrumuz sağlıklı olsun. Ehlibeyt inancıyla beslenip yurdumuza ve tüm insanlık alemine yararlı bir insan olsun
Aleviliğin köklü geleneklerinden biri olan ve bugün bile canlığıyla yaşayan bir kurum vardır. Bu tarikatta büyük bir önemi olan, kirvelik kurumudur. Çünkü bir rivayete göre Hz. Muhammed dahi torunları Hz. Hasan’la Hz. Hüseyin'i sünnet etmiş ve bizzat kendisi de kirvesi olarak bu işe önem vermiştir.
Kirve olan iki aile, birbirine akrabalıktan da daha yakın bir bağla bağlanmış olurlar. Bu iki aile arasında, musahiplikte de olduğu gibi, kız alıp verilmesi bir dinsel tabudur. Çünkü, kirvelerin arasına 12 İmam kanı akmış ve ona ikrar verilmiştir.
Ehlibeyt inancı ve kutsallığı Alevilikte, çok yüksektir ve onun için, kirvelik çok yüce bir görevdir. Hz. Muhammed'in dostluğunun kurulduğu inancı olduğundan kutsaldır. Kirveler birbirlerine her zaman sever, sayar ve saygı gösterirler. Sadık ve bağlı kalırlar.
Kirvelik, Alevi kültür ve geleneklerinden oluşan temel üzerinde güçlü bir ahlak sistemi geliştirmiş ve bunu içinde uygulanmıştır. Kişiye kendi özbenliğinden kötülüklerden arınmayı, diğer insanlara sevmeyi saymayı ve toplum içinde sevgiyi ve barışa yönelmeyi etkin bir biçimde öğretmiştir.
Kirve, sünnet törenin en önemli kişilerden biridir. Kirveye daima saygı ve hürmet gösterilir.
Önceki tarihlerde, büyük anlaşmamazlıkları, kan davalarını ve aşiret arası ilişkileri düzene kavuşturmak için, kirvelik tutulurdu. Verilen değerden ötürü, kanlar bağışlanır, küskünler giderilir, anlaşmamazlıklar tatlıya bağlanmış olurdu. Bu bakımda önemi çok büyüktür. Bu, günümüzde ne kadar şartlar ve ortam değişmiş ise de sayılan eski kirvelik nedenleri, bugün için de aynı şekilde geçerlidir.
.....KİRVE.....
Kirve, çocuk sünnet edilirken onun masraflarını üzerine alan ve sünnetçi önünde tutan kimsedir. Kirve, çocuk üzerine babasından ve annesinden sonra, en büyük hak sahibi olan kimse sayılır. Bir kimse, güvendiği bir kişiye kirvelik teklif ederse, teklifi mutlaka kabul edilir. Ve bu kişiler, birbirilerini “kirve” diye çağırırlar.
Teklifi kabul eden kişi, kirvesinin çocuğuna önce bir elbise götürür. Bir süre sonra çocuğun ailesi, oğlunu sünnet ettireceğini bildirirse, yapılacak bütün masraf kirveye düşer. Sünnet sırasında, kirve bir sandalyede oturarak, çocuğu önüne alır. Kollarını sıkıca tutar. Bu arada sünnetçi çocuğu sünnet eder. Sünnetçinin önünde çocuğu tutarken, kirvenin üzerine damlayan kan, kirve ile çocuk arasında, hısımlığa benzer, manevi bir bağ meydanına getirir. Bu sebeple, kirve oğlu veya kızı ile, sünnet olan çocuğun ve kardeşleri arasında evlenme olayı olmaz.
Kirveliğin, İbrahim Peygamber'in oğlu İsmail'i sünnet etmesiyle başladığı söylenir. Kirve olan aileler arasında yedi kuşak sonra ancak evlilik bağları kurulabilinir.
...KİRVELİK KİMDEN KALMA.....?
Gelenekler ve inanç kirvelik konusunda şu bilgileri veriyor: Kirvelikte, peygamber dostluğu vardır. Übadiyeoğlu Said, oğlunun sünnet düğünü hazırlığını yapıyor. “Ben Peygamber'e dost olacağım” diyor. O dönem, geleneğine göre, Peygamber'e elma gönderiyor. Yani onu kirveliğe davet ediyor. Sünnette, Peygamber sünnet edilecek çocuğun arkasında durarak gözlerini kapatıyor. “Herkes bundan dost oldu” diyor. “Herkesin dostluk kurduğu kişi Peygamberdir.” Kirvelik böylece bir dostluk simgesidir. Buna Hz. Muhammed dostluğu denilmektedir.
...KİRVELİK 3 ANA GRUPTA TOPLANIR.....
******Kötülüğü önlemek için kurulan kirvelik:bir ailenin diğer bir aileye bilerek veya bilmeyerek bir zararı dokunursa, bu zarar can kayıbına yol açacak kadar ileri dereceye varsa da zarar veren ailenin büyüğü zarar gören aileye giderek, onlara "oniki" kuruş verip, kirvelik teklif ederdi ve eskileri unutarak dostluk bağı iki aile tarafında kurulmuş olunurdu. Bunu hiç bir aile red etmez. Bu şekilde geçimsizlik, aileler arasındaki düşmanlık ve can kayıbı önlenmiş olur.
*****İhtiyaçtan doğan kirvelik:iki ailenin kendi arasında yaptığı yardımlaşma ve hatırdan dolayı yapılır. Bu yardımlaşma, ticari ve menfaat için değil de bir ailenin diğer aileye karşı yaptığı iyilik ve dostluk örneğinin unutulmaması ve böylece devamını sağlamak için yapılandır.
****Sevgiye dayanan kirvelik:esas kirveliğin temelini taşıyan kirveliktir. Kirvelik, kişiler arasında değil, aileler arasında kurulur.
Kuranıkerim'de, sünnet ve kirvelik detaylı bir şekilde açıklanmamıştır. Yalnız Buhari’de, Hz. Peygamber'den şöyle bir Hadis rivayet edilmiştir:
"Resulullah şöyle buyurmuştur: İbrahim Peygamber seksen yaşında olduğu halde, Şam yakınında bulunan Kaddum köyünde sünnet oldu. Hz. İbrahim sünnet olunca, zürriyet için de bu bir gelenek olmuştur. Bütün Israel-oğuları arasında âdet olan, Tevrat'ın hükmü de böyleydi. İsa Peygamber zamanına kadar bu gelenek devam edip gelmiştir. Sonradan Hıristiyanlardan bir grup, Tevrat'ın hükümünü bozup, bu eski geleneği bırakmışlar. (Buhari C. 9 ch. III)
Sünnet Mısırlılar, Araplar, Israililer, Edemiler, Cavalılar gibi eski kavimlerde icra edilen bir gelenektir. (ISRA 5 ch. 543)
.....Sünnet Töreni....
Çocuğunu sünnet ettirecek anne ve baba, kirveliğe seçtikleri kişinin evine, bizzat çocuğunu alarak giderler ve kirveyi ziyaret ederler. Ona kirveliği teklif ederler. Kirveliğe davet edilen kişi, örf ve âdetlerin gereklerine uyarak, daveti kabul etmek zorundadır. Daveti kabul etmiyen kişi çok kınanır.
Sünnet töreninden, bir hafta evvel, anne-baba ve sünnet olacak olan çocuk, kirvenin evine gidip haber verir, günü tayin ederler. Gerekirse beraber davetiye çıkarıp dağıtırlar. Sünnet günü, davetliler toplanır, sazlar çalınır, oyunlar oynalınır, yenilir, içilir ve sabaha kadar eğlenilir. İkinci günün sabahı, müsait bir yerde, bir evde, bütün davetliler toplanır ve sünnet edilecek çocuk kirvenin kucağına verilir. O sırada sünnetçi üç kez:
Adem aleyhisselam dünyaya geldi. Oldu zürriyet, Hak’ka kul, peygambere ümmet. Halil İbrahim'den kaldı bu âdet, herkese oldu farz ile sünnet. Her kim Muhammed'i severse, Muhammed'e versin salavat!
Oradakiler topluca, yüksek sesle verir salavat:
"Allahume salli ala seyidinen Muhammed ve ala Ali seyidinen Muhammed"
Bundan sonra sünnetçi, kirvenin kucağında olan çocuğu sünnet eder ve çocuk hazırlanan yatağına götürülür. Kirve olan kişi, çocuğa verilmek üzere getirdiği hediyeleri verir. Kirve ayrıldığı vakit, çocuğun babası kirvenin getirdiği hediyelerin iki katını vererek evine uğurlar. Diğer davetliler de sünnet düğününe gelirken, durumlarına göre, sünnet evine yardım mahiyetinde, köylerde bulgur, yağ, un, şeker, koyun, keçi ve koç gibi hediyeler getirirler. Bu davetliler gidecekleri vakit, kendilerine, herkesin getirdiği hediyelere göre, gömlek, iç çamaşır, çorap, havlu ve mendil gibi hediyeler verilerek uğurlanırlar. Ayrıca sünnetten evvel hazırlanmış olan, sünnet yapıldıktan hemen sonra, ortaya “Muhammed'in kalburu” diye tabir edilen bir tepsi konur ve üstüne havlu gibi bir bez atılır. Sünnet biter bitmez, önce kirvesi ve çocuğun yakınları başta olmak üzere, tepsiye, herkes gönlünden koptuğu kadar miktar para atar. Toplanan bu para, orada bulunan dedelere, sünnetçiye ve sünnet düğününde hizmet edenlere dağıtılır. Ayrıca sünnetçiye ev sahibi de ücretini vererek razı eder.
Tabiiki bunlar köylerde uygulanan kurallardı. Bugün için başka yöntemler uygulanır. Başta sünnet düğünleri salonlarda yapılır ve orada hediye olarak takı takılır. Sünnet ise, hastanede yapılır. Çoğunlukla, zamandan ve hastanede sünnet için yapılacak müdahaleden dolayı, sünnet, düğünden en az bir hafta evvel yapılır. Artık köylerdeki gibi, düğün ortasında sünnet edilmiyor.
....Sünnet Duası....
Allahu Ekber, Allahu Ekber, Allahu Ekber
Bismi Şah Allah Allah
Erin erliğine, Hakın birliğine, Küfarın kötülüğüne, inancımızın yüceliğine, soyumuzun başarısına, aşk ile diyelim “Allah Allah Allah”!
Eli kan, Kılıç kan, sinesi üryan, ciğeri püryan, Kerbela şehidi İmam Hüseyin demine, devranına, aşk ile sevk ile diyelim “Allah Allah Allah”!
Öncesi gaza, sonrası gaza, inayeti hüda, kuvveti enbiya, himmeti evliya, resulu kibriya, Muhammed’el Mustafa, Aliyel Murteza demine diyelim “Allah Allah Allah”!
]Cümle Gaziler, Üçler, Beşler, Yediler, Oniki İmamlar, Ondört Mahsum Paklar, Onyedi Kemerbestler, Kırklar aşkına gülbankı Muhammed, Nuri Nebi, Keremi Ali Pirimiz Hünkâr Hacı Bektaş Veli. Erenler, Evliyalar, Veliler, Nebiler yüzü suyu hürmetine, gerçekler demine hü! Mümine ya Ali.
"Allah Allah Allah"
Sünnet olan bu yavrumuz sağlıklı olsun. Ehlibeyt inancıyla beslenip yurdumuza ve tüm insanlık alemine yararlı bir insan olsun
