Tanzimat Edebiyatında Tiyatro

Tanzimat Edebiyatında Tiyatro
Türk tiyatrosu, Tanzimat'a dek Karagöz v e Orta Oyunundan oluşmuş bir halk tiyat-
rosu biçimindedir. Tanzimat'la birlikte Avrupaî biçimler tanınmaya başlamıştır.
1840'tan başlayarak, önce İtalya, Fransız tiyatroları kurulmuş; sonra Hacı Nazım,
Hasköy, Şark, Ortaköy gibi yerli tiyatrolar açılmıştır..
İlk Türk tiyatrosu 1867'de kurulan OsmanlıTiyatrosu'dur. Sahibi Güllü Agop'tur.
Bu tiyatroda Namık Kemal, Âli Bey, Ahmet Mithat, Ebuzziya Tevfik, Şemsettin
Sami gibi yazarların oyunları sahneye konmuştur. İlk Türk operaleri Arif'in Hilesi,
Leblebici Horhor, Köse Yahya burada oynanmıştır.
İlk Türk tiyatro oyununu kim yazmıştır?
İlk Türk oyununu Abdülhak Hamit'in babası Hayrullah Efendi yazmıştır. Hikâye-i
İbrahim Paşa be İbrahim-i Gülşenî oyun dört perdelik küçük bir dramdır.
İkinci eser ise Şinasi'nin Şair Evlenmesi adlı güldürüsüdür. Oyunda hem batı tiyat-
rosunun, Molière (Molyer) güldürülerinin etkisi görülür, hem de orta oyununun
izleri. Tiyatro eserini de gazete gibi halkı bilinçlendirmek için bir araç sayan Şina-
si'nin oyununun konusu "görücü usulüyle evlenme"dir.
Tiyatroyu hem bir eğlence, hem de düşünce yönüyle önemli bir kurum, adetâ bir
ahlâk ve dil okulu olarak gören Namık Kemal, hem düşünceleriyle, hem yazdığı
oyunlarla dikkati çeker: Vatan yahut Silistre, Zavallı Çocuk, Akif Bey, Kara Belâ,
Celâleddin-i Harzemşah, Gülnihal.
Dönemin öteki tiyatro yazarlarından önde gelenleri şöyle sıralayabiliriz:
Ali Haydar(Sergüzeşt-i Perviz), Âli Bey (Kokana Yatıyor, Misafiri İstikal, Geveze Berber, Letâfet,
Recaizade Ekrem (Afîfe Anjelik, Atalâ yahut Amerika Vahşileri, Vuslat, Çok Bilen Çok
Yanılır), Ahmet Mithat (Eyvah, Açık Baş, Ahzı Sâr yahut Avrupa'nın Eski Medeniye-
ti, Çerkez Özdenler, Bir Facia yahut Siyavuş, Çengi yahut Danıj Çelebi, Zîba), Şemset-
tin Sami (Besa yahut Ahde Vefa, Seydî Yahya, Gave)