Özet
Cumhuriyetin ilk yıllarında ulusçuluk yönü ağır basan idealist oyunlar yazılır. 1930'lu yıllarda
Osmanlı İmparatorluğu'nun yıkılış nedenleri, Anadolu'daki uyanış, mitoloji ve evrenselkonular i
şlenir. 1940'lı yıllarda aile yapısı, idealizm ile paranın güçü arasındaki çatışmalar
ele alınır.1950-1970'li y
ıllarda yazar sayısı artar. Buna koşut olarak konu çeşitlenir. Kimi yazarlar birey
sorunlarından toplumsal sorunlara geçiş yaparken; kimi yazarlar toplumsal sorunlardanki
şiye inerler, bir üçüncü küme evrensel sorunları ele alır. Eğitim ve sorunları ön plana
çıkar. Kuşaklar arası ve kentli köylü arası eğitim farkından doğan çatışmalar işlenir. Ebeveyn-çocuk, kad
ın-erkek, ağaç-köylü, imam-muhtar-öğretmen ilişkileri işlenir. Böylece toplumdaki
bozuklukların temelinde; bireyin bilinçsizliğinin, bilinçli olanların da sorumluluktankaçmalar
ının yattığı vurgulanır.
1970'ten sonra 12 Mart olayı buna bağlı olarak Türk tarihini yeniden gözden geçirme, işçisorunlar
ı, Almanya'ya gidenlerin kültür çatışmaları, Almanya'da yetişmekte olan birinci,
ikinci kuşak sorunları işlenir.
Değerlendirme Soruları
1. "1940'lı yıllarda tiyatro eserlerinde aile yapısı işlenmiştir." Aşağıdaki bilgilerden
hangisi tiyatro oyunlarında çözülen aile yapısına çözümü içerir?A. De
ğer yargıları değişmiştir, aileler bunu kabul etmeli,
B. Kuşak çatışması vardır, iki kuşak aynı evde barınmamalı,C. Osmanl
ı kültürü ile Cumhuriyet kültürü karıştırılmamalı,
D. Aileler maddi değerlere değer vererek yanlış yollara sapmamalı,E. Aile daha kurulu
şunda sağlam temellere oturtulmalıdır.
2. Osmanlı İmparatorluğu'nun Tiyatro oyunlarında irdelenmesinin 1950'li yıllarakalmas
ının nedeni ne olabilir?
A. Tanzimatın anca yorumlanması,B. Demokrasinin getirdi
ği özgürlük ortamının değerlendirilmesi, C. Osmanlı hanedanından kişilerin edebiyatla uğraşması,
D. Bilimsel Araştırmalardaki ilerlemelerin edebiyatçılara etkisi ve araştırmacı
yazarların artması,
E. Okur-yazar izleyici sayısının artması.
3. Cumhuriyet dönemi Türk tiyatrosunda toplumda kadının yerini ilk defa sorgulayan
yazar hangisidir?
A. Cevat Fehmi Başkurt
B. Ahmet Muhip Dranas
C. Haldun Taner
D. Nazım Kurşunlu
E. Orhan Asena
Yararlanılan ve Başvurulabilecek Kaynaklar
Akyüz, Kenan. Modern Türk Edebiyatının Ana Çizgileri I.
And, Metin. Cumhuriyet Dönemi Türk Tiyatrosu, 50. Yıla Armağan 1973, 60. Yıla
Armağan 1983.Aray
ıcı, Oktay. Rumuz Goncagül, 2. Basım, İstanbul: 1976.
Kurdakul, Şükran. Çağdaş Türk Edebiyatı, 4 Cilt, İstanbul: 1992.Necatigil, Behçet.
Edebiyatımızda İsimler Sözlüğü 13. Baskı, 1989.
Necatigil, Behçet. Edebiyatımızda Eserler Sözlüğü.Oktay, Ahmet.
Cumhuriyet Dönemi Edebiyatı, (1923-1950), 1993.Önertoy, Olcay. Cumhuriyet Türk Roman ve Öyküsü, İş Bankası Kültür Yayınları,
Ankara, 1984.
Özkırımlı, Atilla. Türk Edebiyatı Ansiklopedisi, 4 Cilt 1982. 4. Baskı, 1984.Tuncer, Hüseyin.
Meşrutiyet Dönemi Türk Edebiyatı, Cumhuriyet Dönemi Türk
Edebiyatı I, II, 1996.Ünlü, Mahir. Ömer, Özcan.
Yirminci Yüzyıl Türk Edebiyatı I (1900-1923), 1987, II
(1923-1949), III (1940-1960), 1990, IV (1940-1960), 1991.
Cumhuriyetin ilk yıllarında ulusçuluk yönü ağır basan idealist oyunlar yazılır. 1930'lu yıllarda
Osmanlı İmparatorluğu'nun yıkılış nedenleri, Anadolu'daki uyanış, mitoloji ve evrenselkonular i
şlenir. 1940'lı yıllarda aile yapısı, idealizm ile paranın güçü arasındaki çatışmalar
ele alınır.1950-1970'li y
ıllarda yazar sayısı artar. Buna koşut olarak konu çeşitlenir. Kimi yazarlar birey
sorunlarından toplumsal sorunlara geçiş yaparken; kimi yazarlar toplumsal sorunlardanki
şiye inerler, bir üçüncü küme evrensel sorunları ele alır. Eğitim ve sorunları ön plana
çıkar. Kuşaklar arası ve kentli köylü arası eğitim farkından doğan çatışmalar işlenir. Ebeveyn-çocuk, kad
ın-erkek, ağaç-köylü, imam-muhtar-öğretmen ilişkileri işlenir. Böylece toplumdaki
bozuklukların temelinde; bireyin bilinçsizliğinin, bilinçli olanların da sorumluluktankaçmalar
ının yattığı vurgulanır.
1970'ten sonra 12 Mart olayı buna bağlı olarak Türk tarihini yeniden gözden geçirme, işçisorunlar
ı, Almanya'ya gidenlerin kültür çatışmaları, Almanya'da yetişmekte olan birinci,
ikinci kuşak sorunları işlenir.
Değerlendirme Soruları
1. "1940'lı yıllarda tiyatro eserlerinde aile yapısı işlenmiştir." Aşağıdaki bilgilerden
hangisi tiyatro oyunlarında çözülen aile yapısına çözümü içerir?A. De
ğer yargıları değişmiştir, aileler bunu kabul etmeli,
B. Kuşak çatışması vardır, iki kuşak aynı evde barınmamalı,C. Osmanl
ı kültürü ile Cumhuriyet kültürü karıştırılmamalı,
D. Aileler maddi değerlere değer vererek yanlış yollara sapmamalı,E. Aile daha kurulu
şunda sağlam temellere oturtulmalıdır.
2. Osmanlı İmparatorluğu'nun Tiyatro oyunlarında irdelenmesinin 1950'li yıllarakalmas
ının nedeni ne olabilir?
A. Tanzimatın anca yorumlanması,B. Demokrasinin getirdi
ği özgürlük ortamının değerlendirilmesi, C. Osmanlı hanedanından kişilerin edebiyatla uğraşması,
D. Bilimsel Araştırmalardaki ilerlemelerin edebiyatçılara etkisi ve araştırmacı
yazarların artması,
E. Okur-yazar izleyici sayısının artması.
3. Cumhuriyet dönemi Türk tiyatrosunda toplumda kadının yerini ilk defa sorgulayan
yazar hangisidir?
A. Cevat Fehmi Başkurt
B. Ahmet Muhip Dranas
C. Haldun Taner
D. Nazım Kurşunlu
E. Orhan Asena
Yararlanılan ve Başvurulabilecek Kaynaklar
Akyüz, Kenan. Modern Türk Edebiyatının Ana Çizgileri I.
And, Metin. Cumhuriyet Dönemi Türk Tiyatrosu, 50. Yıla Armağan 1973, 60. Yıla
Armağan 1983.Aray
ıcı, Oktay. Rumuz Goncagül, 2. Basım, İstanbul: 1976.
Kurdakul, Şükran. Çağdaş Türk Edebiyatı, 4 Cilt, İstanbul: 1992.Necatigil, Behçet.
Edebiyatımızda İsimler Sözlüğü 13. Baskı, 1989.
Necatigil, Behçet. Edebiyatımızda Eserler Sözlüğü.Oktay, Ahmet.
Cumhuriyet Dönemi Edebiyatı, (1923-1950), 1993.Önertoy, Olcay. Cumhuriyet Türk Roman ve Öyküsü, İş Bankası Kültür Yayınları,
Ankara, 1984.
Özkırımlı, Atilla. Türk Edebiyatı Ansiklopedisi, 4 Cilt 1982. 4. Baskı, 1984.Tuncer, Hüseyin.
Meşrutiyet Dönemi Türk Edebiyatı, Cumhuriyet Dönemi Türk
Edebiyatı I, II, 1996.Ünlü, Mahir. Ömer, Özcan.
Yirminci Yüzyıl Türk Edebiyatı I (1900-1923), 1987, II
(1923-1949), III (1940-1960), 1990, IV (1940-1960), 1991.